Kinh Tâm Hoang Vu – Trung Bộ Kinh – Bài Kinh Số 16

Tôi nghe như thế này:

Vào một thời, Đức Thế Tôn ngự tại thành Xá-vệ, trong Kỳ-đà Lâm, khu vườn của ông Cấp Cô Độc. Tại đây, Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo:
“Này các Tỳ-kheo!”
— “Thưa vâng, bạch Đức Thế Tôn!” các Tỳ-kheo đáp lời.
Đức Thế Tôn dạy như sau:

“Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào chưa diệt trừ năm tâm hoang vu, chưa đoạn tận năm tâm triền phược, thì không thể lớn mạnh, trưởng thành, hưng thịnh trong Pháp và Luật này – điều ấy không xảy ra.

Năm tâm hoang vu chưa được diệt trừ là gì?

1. Ở đây, Tỳ-kheo nghi ngờ bậc Đạo Sư, do dự, không quyết đoán, không có lòng tin thanh tịnh. Khi nghi ngờ bậc Đạo Sư như vậy, tâm vị ấy không hướng đến nỗ lực, chuyên cần, kiên trì, tinh tấn. Tâm không hướng đến nỗ lực, chuyên cần, kiên trì, tinh tấn, đó là tâm hoang vu thứ nhất chưa được diệt trừ.
2. Tỳ-kheo nghi ngờ Pháp, do dự, không quyết đoán, không có lòng tin thanh tịnh… Đó là tâm hoang vu thứ hai chưa được diệt trừ.
3. Tỳ-kheo nghi ngờ Tăng, do dự, không quyết đoán, không có lòng tin thanh tịnh… Đó là tâm hoang vu thứ ba chưa được diệt trừ.
4. Tỳ-kheo nghi ngờ các học pháp, do dự, không quyết đoán, không có lòng tin thanh tịnh… Đó là tâm hoang vu thứ tư chưa được diệt trừ.
5. Tỳ-kheo phẫn nộ với bạn đồng tu, không hoan hỷ, tâm chống đối, cứng rắn… Đó là tâm hoang vu thứ năm chưa được diệt trừ.

Đó là năm tâm hoang vu chưa được diệt trừ.

Năm tâm triền phược chưa được đoạn tận là gì?

1. Ở đây, Tỳ-kheo đối với các dục vẫn còn tham ái, dục cầu, ái luyến, khao khát, nhiệt tình, khát ái. Khi còn như vậy, tâm vị ấy không hướng đến nỗ lực, chuyên cần, kiên trì, tinh tấn. Đó là tâm triền phược thứ nhất chưa được đoạn tận.
2. Tỳ-kheo đối với tự thân vẫn còn tham ái, dục cầu, ái luyến, khao khát, nhiệt tình, khát ái… Đó là tâm triền phược thứ hai chưa được đoạn tận.
3. Tỳ-kheo đối với sắc pháp vẫn còn tham ái, dục cầu, ái luyến, khao khát, nhiệt tình, khát ái… Đó là tâm triền phược thứ ba chưa được đoạn tận.
4. Tỳ-kheo ăn no thỏa thê, bụng chứa đầy, sống thiên về khoái lạc nằm nghỉ, ngủ say, thụy miên… Đó là tâm triền phược thứ tư chưa được đoạn tận.
5. Tỳ-kheo sống phạm hạnh với ý mong cầu sinh lên cõi Trời, nghĩ rằng: ‘Nhờ giới này, hạnh này, khổ hạnh này, hay phạm hạnh này, ta sẽ sinh làm vị Trời này hay vị Trời kia’… Đó là tâm triền phược thứ năm chưa được đoạn tận.

Đó là năm tâm triền phược chưa được đoạn tận.

Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào chưa diệt trừ năm tâm hoang vu, chưa đoạn tận năm tâm triền phược, thì không thể lớn mạnh, trưởng thành, hưng thịnh trong Pháp và Luật này – điều ấy không xảy ra.

Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đã diệt trừ năm tâm hoang vu, đã đoạn tận năm tâm triền phược, thì có thể lớn mạnh, trưởng thành, hưng thịnh trong Pháp và Luật này – điều ấy có xảy ra.

Năm tâm hoang vu đã được diệt trừ là gì?

1. Ở đây, Tỳ-kheo không nghi ngờ bậc Đạo Sư, không do dự, quyết đoán, có lòng tin thanh tịnh. Khi không nghi ngờ bậc Đạo Sư như vậy, tâm vị ấy hướng đến nỗ lực, chuyên cần, kiên trì, tinh tấn. Tâm hướng đến nỗ lực, chuyên cần, kiên trì, tinh tấn, đó là tâm hoang vu thứ nhất đã được diệt trừ.
2. Tỳ-kheo không nghi ngờ Pháp, không do dự, quyết đoán, có lòng tin thanh tịnh… Đó là tâm hoang vu thứ hai đã được diệt trừ.
3. Tỳ-kheo không nghi ngờ Tăng, không do dự, quyết đoán, có lòng tin thanh tịnh… Đó là tâm hoang vu thứ ba đã được diệt trừ.
4. Tỳ-kheo không nghi ngờ các học pháp, không do dự, quyết đoán, có lòng tin thanh tịnh… Đó là tâm hoang vu thứ tư đã được diệt trừ.
5. Tỳ-kheo không phẫn nộ với bạn đồng tu, hoan hỷ, tâm không chống đối, không cứng rắn… Đó là tâm hoang vu thứ năm đã được diệt trừ.

Đó là năm tâm hoang vu đã được diệt trừ.

Năm tâm triền phược đã được đoạn tận là gì?

1. Ở đây, Tỳ-kheo đối với các dục không còn tham ái, không dục cầu, không ái luyến, không khao khát, không nhiệt tình, không khát ái. Khi không còn như vậy, tâm vị ấy hướng đến nỗ lực, chuyên cần, kiên trì, tinh tấn. Đó là tâm triền phược thứ nhất đã được đoạn tận.
2. Tỳ-kheo đối với tự thân không còn tham ái, không dục cầu, không ái luyến, không khao khát, không nhiệt tình, không khát ái… Đó là tâm triền phược thứ hai đã được đoạn tận.
3. Tỳ-kheo đối với sắc pháp không còn tham ái, không dục cầu, không ái luyến, không khao khát, không nhiệt tình, không khát ái… Đó là tâm triền phược thứ ba đã được đoạn tận.
4. Tỳ-kheo không ăn no thỏa thê, bụng chứa đầy, không sống thiên về khoái lạc nằm nghỉ, ngủ say, thụy miên… Đó là tâm triền phược thứ tư đã được đoạn tận.
5. Tỳ-kheo sống phạm hạnh không mong cầu sinh lên cõi Trời, không nghĩ: ‘Nhờ giới này, hạnh này, khổ hạnh này, hay phạm hạnh này, ta sẽ sinh làm vị Trời này hay vị Trời kia’… Đó là tâm triền phược thứ năm đã được đoạn tận.

Đó là năm tâm triền phược đã được đoạn tận.

Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo nào đã diệt trừ năm tâm hoang vu, đã đoạn tận năm tâm triền phược, thì có thể lớn mạnh, trưởng thành, hưng thịnh trong Pháp và Luật này – điều ấy có xảy ra.

Vị ấy tu tập bốn như ý túc cùng với tinh cần:

• Như ý túc dựa vào dục định và tinh cần.
• Như ý túc dựa vào tinh tấn định và tinh cần.
• Như ý túc dựa vào tâm định và tinh cần.
• Như ý túc dựa vào tư duy định và tinh cần;
  cùng với nỗ lực là yếu tố thứ năm.

Này các Tỳ-kheo, Tỳ-kheo đầy đủ mười lăm pháp này, kể cả nỗ lực, thì có khả năng phá vỡ vô minh, chứng ngộ chánh giác, đạt được sự an ổn tối thượng, thoát khỏi các ách phược.

Ví như một con gà mái có tám, mười, hay mười hai trứng, được ấp khéo léo, giữ ấm đầy đủ, chăm sóc chu đáo. Dù gà mái không mong: ‘Mong các con của ta dùng móng chân hay mỏ phá vỏ thoát ra bình an,’ nhưng các gà con vẫn có khả năng dùng móng chân hay mỏ phá vỏ thoát ra bình an. Cũng vậy, Tỳ-kheo đầy đủ mười lăm pháp, kể cả nỗ lực, có khả năng phá vỡ vô minh, chứng ngộ chánh giác, đạt được sự an ổn tối thượng, thoát khỏi các ách phược.”

Đức Thế Tôn dạy như thế. Các Tỳ-kheo hoan hỷ, đón nhận lời dạy của Ngài.