Tiểu Kinh Xóm Ngựa – Trung Bộ Kinh – Bài Kinh Số 40

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Đức Thế Tôn ngự giữa dân chúng Anga (Ương-già), tại một xã ấp của dân chúng Anga, tên là Assapura (Xóm Ngựa). Lúc bấy giờ, Đức Thế Tôn gọi các Tỷ-kheo:
—Này các Tỷ-kheo!

—Thưa vâng, bạch Thế Tôn!

Các Tỷ-kheo ấy cung kính đáp lời Đức Thế Tôn. Đức Thế Tôn thuyết giảng như sau:

—Sa-môn! Sa-môn! Này các Tỷ-kheo, dân chúng gọi các ông như vậy. Và nếu có ai hỏi: “Các ông là ai?” thì các ông phải đáp: “Chúng tôi là Sa-môn.” Này các Tỷ-kheo, khi đã được gọi bằng danh xưng ấy và tự nhận như vậy, thì các ông cần tự tu tập như sau: “Chúng ta sẽ tu tập những pháp môn xứng đáng bậc Sa-môn. Như vậy, danh xưng này của chúng ta mới chân thật, sự tự nhận này của chúng ta mới đúng đắn. Và những vật dụng cúng dường mà chúng ta thọ nhận—như y phục, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh—mới mang lại kết quả lớn, lợi ích lớn cho chúng ta. Sự xuất gia của chúng ta mới không vô ích, mà có kết quả, có thành tựu.”

(Không thực hành pháp môn Sa-môn)

—Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo không thực hành các pháp môn xứng đáng bậc Sa-môn? Này các Tỷ-kheo, đối với Tỷ-kheo còn tâm tham dục mà lòng tham dục chưa được đoạn diệt, còn tâm sân hận mà lòng sân hận chưa được đoạn diệt, còn tâm phẫn nộ mà lòng phẫn nộ chưa được đoạn diệt, còn tâm hiềm hận mà lòng hiềm hận chưa được đoạn diệt, còn tâm giả dối mà lòng giả dối chưa được đoạn diệt, còn tâm não hại mà lòng não hại chưa được đoạn diệt, còn tâm tật đố mà lòng tật đố chưa được đoạn diệt, còn tâm xan lẫn mà lòng xan lẫn chưa được đoạn diệt, còn tâm man trá mà lòng man trá chưa được đoạn diệt, còn tâm xảo trá mà lòng xảo trá chưa được đoạn diệt, còn tâm ái dục mà lòng ái dục chưa được đoạn diệt, còn tà kiến mà tà kiến chưa được đoạn diệt—này các Tỷ-kheo, Ta nói rằng nếu vị ấy không thực hành các pháp môn xứng đáng bậc Sa-môn thì không thể đoạn trừ được những cấu uế của Sa-môn, những tỳ vết của Sa-môn, những lỗi lầm của Sa-môn, sự đọa lạc vào các cõi khổ, sự thọ nhận các ác thú.

—Này các Tỷ-kheo, ví như một loại vũ khí nguy hiểm gọi là mataja, có hai lưỡi sắc bén, được bao lại và đặt trong một cái bao. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Ta nói rằng sự xuất gia của Tỷ-kheo ấy là như thế.

—Này các Tỷ-kheo, Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của một người chỉ tùy thuộc vào việc mặc đại y (sanghati). Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của một người chỉ tùy thuộc vào việc lõa thể. Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của một người chỉ tùy thuộc vào việc thoa bụi và đất. Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của một người chỉ tùy thuộc vào lễ nghi tắm rửa. Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của một người chỉ tùy thuộc vào việc sống dưới gốc cây. Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của một người chỉ tùy thuộc vào việc sống ngoài trời. Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của một người chỉ tùy thuộc vào việc đứng thẳng. Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của một người chỉ tùy thuộc vào việc ăn uống theo định kỳ. Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của một người chỉ tùy thuộc vào việc sống theo chú thuật. Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của một người chỉ tùy thuộc vào việc bện tóc.

—Này các Tỷ-kheo, nếu chỉ nhờ mặc đại y mà lòng tham dục của người có tâm tham dục được đoạn diệt, lòng sân hận của người có tâm sân hận được đoạn diệt, lòng phẫn nộ của người có tâm phẫn nộ được đoạn diệt, lòng hiềm hận của người có tâm hiềm hận được đoạn diệt, lòng giả dối của người có tâm giả dối được đoạn diệt, lòng não hại của người có tâm não hại được đoạn diệt, lòng tật đố của người có tâm tật đố được đoạn diệt, lòng xan lẫn của người có tâm xan lẫn được đoạn diệt, lòng man trá của người có tâm man trá được đoạn diệt, lòng xảo trá của người có tâm xảo trá được đoạn diệt, lòng ái dục của người có tâm ái dục được đoạn diệt, tà kiến của người có tà kiến được đoạn diệt, thì ngay khi một người vừa sinh ra, thân hữu và quyến thuộc cùng huyết thống đã khiến người ấy mặc đại y, khuyên rằng: “Này hiền nhi, hãy mặc đại y, vì nhờ mặc đại y, lòng tham dục của con sẽ được đoạn diệt, lòng sân hận sẽ được đoạn diệt, lòng phẫn nộ sẽ được đoạn diệt, lòng hiềm hận sẽ được đoạn diệt, lòng giả dối sẽ được đoạn diệt, lòng não hại sẽ được đoạn diệt, lòng tật đố sẽ được đoạn diệt, lòng xan lẫn sẽ được đoạn diệt, lòng man trá sẽ được đoạn diệt, lòng xảo trá sẽ được đoạn diệt, lòng ái dục sẽ được đoạn diệt, tà kiến sẽ được đoạn diệt.” Nhưng này các Tỷ-kheo, vì Ta thấy có người mặc đại y mà vẫn còn tâm tham dục, còn tâm sân hận, còn tâm phẫn nộ, còn tâm hiềm hận, còn tâm giả dối, còn tâm não hại, còn tâm tật đố, còn tâm xan lẫn, còn tâm man trá, còn tâm xảo trá, còn tâm ái dục, còn tà kiến, nên Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của người có tham dục chỉ tùy thuộc vào việc mặc đại y.

—Này các Tỷ-kheo, nếu chỉ nhờ hạnh lõa thể mà lòng tham dục của người có tâm tham dục được đoạn diệt… chỉ nhờ hạnh thoa bụi và đất… chỉ nhờ lễ nghi tắm rửa… chỉ nhờ sống dưới gốc cây… chỉ nhờ sống ngoài trời… chỉ nhờ đứng thẳng… chỉ nhờ ăn uống theo định kỳ… chỉ nhờ sống theo chú thuật… chỉ nhờ bện tóc mà lòng tham dục của người có tâm tham dục được đoạn diệt, lòng sân hận của người có tâm sân hận được đoạn diệt… tà kiến của người có tà kiến được đoạn diệt, thì ngay khi một người vừa sinh ra, thân hữu và quyến thuộc cùng huyết thống đã khiến người ấy bện tóc, khuyên rằng: “Này hiền nhi, hãy bện tóc, vì nhờ bện tóc, lòng tham dục của con sẽ được đoạn diệt, lòng sân hận sẽ được đoạn diệt… tà kiến sẽ được đoạn diệt.” Nhưng này các Tỷ-kheo, vì Ta thấy có người bện tóc mà vẫn còn tâm tham dục, còn tâm sân hận, còn tâm phẫn nộ, còn tâm hiềm hận, còn tâm giả dối, còn tâm não hại, còn tâm tật đố, còn tâm xan lẫn, còn tâm man trá, còn tâm xảo trá, còn tâm ái dục, còn tà kiến, nên Ta không nói rằng Sa-môn hạnh của người bện tóc chỉ tùy thuộc vào việc bện tóc.

(Thực hành pháp môn Sa-môn)

—Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo thực hành các pháp môn xứng đáng bậc Sa-môn? Này các Tỷ-kheo, đối với Tỷ-kheo có tâm tham dục mà lòng tham dục được đoạn diệt, có tâm sân hận mà lòng sân hận được đoạn diệt, có tâm phẫn nộ mà lòng phẫn nộ được đoạn diệt, có tâm hiềm hận mà lòng hiềm hận được đoạn diệt, có tâm giả dối mà lòng giả dối được đoạn diệt, có tâm não hại mà lòng não hại được đoạn diệt, có tâm tật đố mà lòng tật đố được đoạn diệt, có tâm xan lẫn mà lòng xan lẫn được đoạn diệt, có tâm man trá mà lòng man trá được đoạn diệt, có tâm xảo trá mà lòng xảo trá được đoạn diệt, có tâm ái dục mà lòng ái dục được đoạn diệt, có tà kiến mà tà kiến được đoạn diệt—này các Tỷ-kheo, Ta nói rằng nếu vị ấy thực hành các pháp môn xứng đáng bậc Sa-môn thì có thể đoạn trừ được những cấu uế của Sa-môn, những tỳ vết của Sa-môn, những lỗi lầm của Sa-môn, sự đọa lạc vào các cõi khổ, sự thọ nhận các ác thú.

—Vị ấy thấy tự ngã được gột sạch khỏi tất cả các ác, bất thiện pháp, thấy tự ngã được giải thoát. Do thấy tự ngã được gột sạch khỏi tất cả các ác, bất thiện pháp, do thấy tự ngã được giải thoát, hân hoan khởi sinh; do hân hoan, hỷ khởi sinh; do hỷ, thân được khinh an; do thân khinh an, lạc thọ khởi sinh; do lạc thọ, tâm được định tĩnh.

—Vị ấy an trú biến mãn một phương với tâm câu hữu với từ, cũng vậy ở phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Như vậy, cùng khắp thế giới, trên, dưới, ngang, khắp mọi phương, vô biên giới, vị ấy an trú biến mãn với tâm câu hữu với từ, quảng đại, vô biên, không hận, không sân.

—Vị ấy an trú biến mãn một phương với tâm câu hữu với bi, cũng vậy ở phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Như vậy, cùng khắp thế giới, trên, dưới, ngang, khắp mọi phương, vô biên giới, vị ấy an trú biến mãn với tâm câu hữu với bi, quảng đại, vô biên, không hận, không sân.

—Vị ấy an trú biến mãn một phương với tâm câu hữu với hỷ, cũng vậy ở phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Như vậy, cùng khắp thế giới, trên, dưới, ngang, khắp mọi phương, vô biên giới, vị ấy an trú biến mãn với tâm câu hữu với hỷ, quảng đại, vô biên, không hận, không sân.

—Vị ấy an trú biến mãn một phương với tâm câu hữu với xả, cũng vậy ở phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Như vậy, cùng khắp thế giới, trên, dưới, ngang, khắp mọi phương, vô biên giới, vị ấy an trú biến mãn với tâm câu hữu với xả, quảng đại, vô biên, không hận, không sân.

—Này các Tỷ-kheo, ví như một hồ sen có nước trong, ngọt, mát, sáng, bờ hồ đẹp đẽ, khéo sắp đặt. Nếu có người từ phương đông đi đến, bị nóng bức áp đảo, mệt mỏi, khô cổ, khát nước, đến hồ sen ấy, giải khát và hết nóng bức. Người từ phương tây, phương bắc, phương nam, hay từ bất kỳ đâu đến, bị nóng bức áp đảo, mệt mỏi, khô cổ, khát nước, đến hồ sen ấy, giải khát và hết nóng bức. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, nếu người từ gia đình Sát-đế-lợi (Khattiya) xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, đến với Pháp và Luật do Như Lai thuyết dạy, tu tập từ, bi, hỷ, xả, nội tâm được định tĩnh—Ta nói rằng nhờ nội tâm định tĩnh, vị ấy thực hành các pháp môn xứng đáng bậc Sa-môn. Nếu người từ gia đình Bà-la-môn (Brāhmaṇa), từ gia đình Phệ-xá (Vessa), từ gia đình Thủ-đà (Sudda) xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, đến với Pháp và Luật do Như Lai thuyết dạy, tu tập từ, bi, hỷ, xả, nội tâm được định tĩnh—Ta nói rằng nhờ nội tâm định tĩnh, vị ấy thực hành các pháp môn xứng đáng bậc Sa-môn.

—Nếu người từ gia đình Sát-đế-lợi xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, đến với Pháp và Luật do Như Lai thuyết dạy, nhờ đoạn trừ các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình chứng tri, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát—vị ấy trở thành Sa-môn nhờ đoạn diệt các lậu hoặc. Nếu người từ gia đình Bà-la-môn, từ gia đình Phệ-xá, từ gia đình Thủ-đà xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình, đến với Pháp và Luật do Như Lai thuyết dạy, nhờ đoạn trừ các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình chứng tri, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát—vị ấy trở thành Sa-môn nhờ đoạn diệt các lậu hoặc.

Đức Thế Tôn thuyết giảng như vậy. Các Tỷ-kheo ấy hoan hỷ, tín thọ lời dạy của Đức Thế Tôn.