Đại Kinh Xóm Ngựa – Trung Bộ Kinh – Bài Kinh Số 39

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Đức Thế Tôn ngự giữa dân chúng Anga (Ương-già), tại một xã ấp của dân chúng Anga, tên là Assapura (Xóm Ngựa). Lúc bấy giờ, Đức Thế Tôn gọi các Tỷ-kheo:
—Này các Tỷ-kheo!

—Thưa vâng, bạch Thế Tôn!

Các Tỷ-kheo ấy cung kính đáp lời Đức Thế Tôn. Đức Thế Tôn thuyết giảng như sau:

—Sa-môn! Sa-môn! Này các Tỷ-kheo, dân chúng gọi các ông như vậy. Và nếu có ai hỏi: “Các ông là ai?” thì các ông phải đáp: “Chúng tôi là Sa-môn.” Này các Tỷ-kheo, khi đã được gọi bằng danh xưng ấy và tự nhận như vậy, thì các ông cần tự tu tập như sau: “Chúng ta sẽ thọ trì và thực hành những pháp làm nên Sa-môn, những pháp làm nên Bà-la-môn. Như vậy, danh xưng này của chúng ta mới chân thật, sự tự nhận này của chúng ta mới đúng đắn. Và những vật dụng cúng dường mà chúng ta thọ nhận—như y phục, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh—mới mang lại kết quả lớn, lợi ích lớn cho chúng ta. Sự xuất gia của chúng ta mới không vô ích, mà có kết quả, có thành tựu.”

(Giới hạnh)

—Này các Tỷ-kheo, thế nào là những pháp làm nên Sa-môn và những pháp làm nên Bà-la-môn? “Chúng ta sẽ thành tựu tàm quý,” như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải tu tập. Này các Tỷ-kheo, có thể các ông nghĩ: “Chúng ta đã thành tựu tàm quý đến mức này, như vậy là đủ; chúng ta đã hoàn tất đến mức này. Chúng ta đã đạt được mục đích của Sa-môn hạnh, không còn gì phải làm nữa,” và các ông tự mãn với mức độ ấy. Này các Tỷ-kheo, Ta khuyên các ông, Ta tuyên bố với các ông: Khi các ông hướng đến mục đích Sa-môn hạnh, chớ từ bỏ mục đích này khi vẫn còn những việc đáng làm hơn nữa.

—Này các Tỷ-kheo, việc đáng làm hơn nữa là gì? “Thân hành của chúng ta phải thanh tịnh, minh bạch, cởi mở, không tỳ vết, kín đáo. Nhưng chúng ta không vì thân hành thanh tịnh ấy mà tự khen mình, chê người,” như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải tu tập. Này các Tỷ-kheo, có thể các ông nghĩ: “Chúng ta đã thành tựu tàm quý, thân hành đã thanh tịnh, như vậy là đủ; chúng ta đã hoàn tất đến mức này. Chúng ta đã đạt được mục đích của Sa-môn hạnh, không còn gì phải làm nữa,” và các ông tự mãn với mức độ ấy. Này các Tỷ-kheo, Ta khuyên các ông, Ta tuyên bố với các ông: Khi các ông hướng đến mục đích Sa-môn hạnh, chớ từ bỏ mục đích này khi vẫn còn những việc đáng làm hơn nữa.

—Này các Tỷ-kheo, việc đáng làm hơn nữa là gì? “Khẩu hành của chúng ta phải thanh tịnh, minh bạch, cởi mở, không tỳ vết, kín đáo. Nhưng chúng ta không vì khẩu hành thanh tịnh ấy mà tự khen mình, chê người,” như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải tu tập. Này các Tỷ-kheo, có thể các ông nghĩ: “Chúng ta đã thành tựu tàm quý, thân hành thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh, như vậy là đủ; chúng ta đã hoàn tất đến mức này. Chúng ta đã đạt được mục đích của Sa-môn hạnh, không còn gì phải làm nữa,” và các ông tự mãn với mức độ ấy. Này các Tỷ-kheo, Ta khuyên các ông, Ta tuyên bố với các ông: Khi các ông hướng đến mục đích Sa-môn hạnh, chớ từ bỏ mục đích này khi vẫn còn những việc đáng làm hơn nữa.

—Này các Tỷ-kheo, việc đáng làm hơn nữa là gì? “Ý hành của chúng ta phải thanh tịnh, minh bạch, cởi mở, không tỳ vết, kín đáo. Nhưng chúng ta không vì ý hành thanh tịnh ấy mà tự khen mình, chê người,” như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải tu tập. Này các Tỷ-kheo, có thể các ông nghĩ: “Chúng ta đã thành tựu tàm quý, thân hành thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh, ý hành thanh tịnh, như vậy là đủ; chúng ta đã hoàn tất đến mức này. Chúng ta đã đạt được mục đích của Sa-môn hạnh, không còn gì phải làm nữa,” và các ông tự mãn với mức độ ấy. Này các Tỷ-kheo, Ta khuyên các ông, Ta tuyên bố với các ông: Khi các ông hướng đến mục đích Sa-môn hạnh, chớ từ bỏ mục đích này khi vẫn còn những việc đáng làm hơn nữa.

—Này các Tỷ-kheo, việc đáng làm hơn nữa là gì? “Sinh mạng của chúng ta phải thanh tịnh, minh bạch, cởi mở, không tỳ vết, kín đáo. Nhưng chúng ta không vì sinh mạng thanh tịnh ấy mà tự khen mình, chê người,” như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải tu tập. Này các Tỷ-kheo, có thể các ông nghĩ: “Chúng ta đã thành tựu tàm quý, thân hành thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh, ý hành thanh tịnh, sinh mạng thanh tịnh, như vậy là đủ; chúng ta đã hoàn tất đến mức này. Chúng ta đã đạt được mục đích của Sa-môn hạnh, không còn gì phải làm nữa,” và các ông tự mãn với mức độ ấy. Này các Tỷ-kheo, Ta khuyên các ông, Ta tuyên bố với các ông: Khi các ông hướng đến mục đích Sa-môn hạnh, chớ từ bỏ mục đích này khi vẫn còn những việc đáng làm hơn nữa.

(Hộ trì các căn)

—Này các Tỷ-kheo, việc đáng làm hơn nữa là gì? “Chúng ta phải hộ trì các căn. Khi mắt thấy sắc, không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng; những nguyên nhân khiến mắt không được chế ngự, làm khởi sinh tham ái, ưu, bi, các ác, bất thiện pháp, chúng ta sẽ chế ngự, hộ trì mắt, thực hành sự hộ trì mắt. Khi tai nghe âm thanh… mũi ngửi mùi hương… lưỡi nếm vị… thân cảm xúc… ý nhận thức pháp, không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng; những nguyên nhân khiến ý căn không được chế ngự, làm khởi sinh tham ái, ưu, bi, các ác, bất thiện pháp, chúng ta sẽ chế ngự, hộ trì ý căn, thực hành sự hộ trì ý căn,” như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải tu tập. Này các Tỷ-kheo, có thể các ông nghĩ: “Chúng ta đã thành tựu tàm quý, thân hành thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh, ý hành thanh tịnh, sinh mạng thanh tịnh, các căn được hộ trì, như vậy là đủ; chúng ta đã hoàn tất đến mức này. Chúng ta đã đạt được mục đích của Sa-môn hạnh, không còn gì phải làm nữa,” và các ông tự mãn với mức độ ấy. Này các Tỷ-kheo, Ta khuyên các ông, Ta tuyên bố với các ông: Khi các ông hướng đến mục đích Sa-môn hạnh, chớ từ bỏ mục đích này khi vẫn còn những việc đáng làm hơn nữa.

(Tiết chế ăn uống)

—Này các Tỷ-kheo, việc đáng làm hơn nữa là gì? “Chúng ta phải biết tiết chế trong ăn uống, với chánh tư duy, chúng ta thọ thực không để vui đùa, không để đam mê, không để trang sức, không để làm đẹp, mà chỉ để duy trì thân này, để bảo dưỡng thân này, để tránh tổn hại, để hỗ trợ phạm hạnh, nghĩ rằng: ‘Như vậy, chúng ta diệt trừ cảm thọ cũ, không để cảm thọ mới khởi sinh, và chúng ta sẽ không lỗi lầm, sống an ổn,’” như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải tu tập. Này các Tỷ-kheo, có thể các ông nghĩ: “Chúng ta đã thành tựu tàm quý, thân hành thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh, ý hành thanh tịnh, sinh mạng thanh tịnh, các căn được hộ trì, biết tiết chế trong ăn uống, như vậy là đủ; chúng ta đã hoàn tất đến mức này. Chúng ta đã đạt được mục đích của Sa-môn hạnh, không còn gì phải làm nữa,” và các ông tự mãn với mức độ ấy. Này các Tỷ-kheo, Ta khuyên các ông, Ta tuyên bố với các ông: Khi các ông hướng đến mục đích Sa-môn hạnh, chớ từ bỏ mục đích này khi vẫn còn những việc đáng làm hơn nữa.

(Chú tâm cảnh giác)

—Này các Tỷ-kheo, việc đáng làm hơn nữa là gì? “Chúng ta phải chú tâm cảnh giác. Ban ngày, khi đi kinh hành hay ngồi, chúng ta tẩy sạch tâm khỏi các pháp chướng ngại. Ban đêm canh một, khi đi kinh hành hay ngồi, chúng ta tẩy sạch tâm khỏi các pháp chướng ngại. Ban đêm canh giữa, chúng ta nằm dáng sư tử, nghiêng bên phải, chân này đặt lên chân kia, chánh niệm, tỉnh giác, tâm hướng đến lúc thức dậy. Ban đêm canh cuối, sau khi thức dậy, khi đi kinh hành hay ngồi, chúng ta tẩy sạch tâm khỏi các pháp chướng ngại,” như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải tu tập. Này các Tỷ-kheo, có thể các ông nghĩ: “Chúng ta đã thành tựu tàm quý, thân hành thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh, ý hành thanh tịnh, sinh mạng thanh tịnh, các căn được hộ trì, biết tiết chế trong ăn uống, chú tâm cảnh giác, như vậy là đủ; chúng ta đã hoàn tất đến mức này. Chúng ta đã đạt được mục đích của Sa-môn hạnh, không còn gì phải làm nữa,” và các ông tự mãn với mức độ ấy. Này các Tỷ-kheo, Ta khuyên các ông, Ta tuyên bố với các ông: Khi các ông hướng đến mục đích Sa-môn hạnh, chớ từ bỏ mục đích này khi vẫn còn những việc đáng làm hơn nữa.

(Chánh niệm tỉnh giác)

—Này các Tỷ-kheo, việc đáng làm hơn nữa là gì? “Chúng ta phải chánh niệm, tỉnh giác: khi đi tới, đi lui đều tỉnh giác; khi nhìn thẳng, nhìn quanh đều tỉnh giác; khi co tay, duỗi tay đều tỉnh giác; khi mang y kép, bình bát, thượng y đều tỉnh giác; khi ăn, uống, nhai, nuốt đều tỉnh giác; khi đi đại tiện, tiểu tiện đều tỉnh giác; khi đi, đứng, ngồi, nằm, thức, nói, im lặng đều tỉnh giác,” như vậy, này các Tỷ-kheo, các ông cần phải tu tập. Này các Tỷ-kheo, có thể các ông nghĩ: “Chúng ta đã thành tựu tàm quý, thân hành thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh, ý hành thanh tịnh, sinh mạng thanh tịnh, các căn được hộ trì, biết tiết chế trong ăn uống, chú tâm cảnh giác, chánh niệm tỉnh giác, như vậy là đủ; chúng ta đã hoàn tất đến mức này. Chúng ta đã đạt được mục đích của Sa-môn hạnh, không còn gì phải làm nữa,” và các ông tự mãn với mức độ ấy. Này các Tỷ-kheo, Ta khuyên các ông, Ta tuyên bố với các ông: Khi các ông hướng đến mục đích Sa-môn hạnh, chớ từ bỏ mục đích này khi vẫn còn những việc đáng làm hơn nữa.

(Đoạn trừ các triền cái)

—Này các Tỷ-kheo, việc đáng làm hơn nữa là gì? Ở đây, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo chọn một nơi thanh vắng, tịch mịch như khu rừng, gốc cây, khe núi, hang đá, bãi tha ma, lùm cây, ngoài trời, đống rơm. Sau khi khất thực về và ăn xong, vị ấy ngồi kiết già, lưng thẳng, an trú chánh niệm trước mặt. Vị ấy từ bỏ tham ái ở đời, sống với tâm thoát ly tham ái, gột rửa tâm khỏi tham ái; từ bỏ sân hận, sống với tâm không sân hận, từ bi thương xót mọi chúng sinh, gột rửa tâm khỏi sân hận; từ bỏ hôn trầm thụy miên, sống thoát ly hôn trầm thụy miên, hướng tâm về ánh sáng, chánh niệm, tỉnh giác, gột rửa tâm khỏi hôn trầm thụy miên; từ bỏ trạo cử hối quá, sống không trạo cử, nội tâm an tịnh, gột rửa tâm khỏi trạo cử hối tiếc; từ bỏ nghi ngờ, sống vượt nghi ngờ, không lưỡng lự, gột rửa tâm khỏi nghi ngờ về thiện pháp.

—Này các Tỷ-kheo, như một người mắc nợ, làm các nghề để trả nợ. Khi nghề nghiệp phát đạt, người ấy trả được nợ cũ và còn dư tiền nuôi vợ, nghĩ rằng: “Trước đây ta mắc nợ, nay nhờ nghề nghiệp phát đạt, ta trả được nợ cũ và còn dư tiền nuôi vợ,” nên vui mừng, hoan hỷ. Này các Tỷ-kheo, như một người bị bệnh nặng, ăn không tiêu, sức yếu, sau đó khỏi bệnh, ăn tiêu, sức khỏe hồi phục, nghĩ rằng: “Trước đây ta bệnh nặng, nay đã khỏi, ăn tiêu, sức khỏe hồi phục,” nên vui mừng, hoan hỷ. Này các Tỷ-kheo, như một người bị giam trong ngục, sau đó được thả, an ổn, tài sản không tổn thất, nghĩ rằng: “Trước đây ta bị giam, nay được thả, an ổn, tài sản không tổn thất,” nên vui mừng, hoan hỷ. Này các Tỷ-kheo, như một người nô lệ, không tự do, lệ thuộc người khác, sau đó thoát cảnh nô lệ, tự do, nghĩ rằng: “Trước đây ta là nô lệ, nay tự do, không lệ thuộc ai,” nên vui mừng, hoan hỷ. Này các Tỷ-kheo, như một người giàu có, đi qua sa mạc, sau đó đến làng an toàn, tài sản không mất, nghĩ rằng: “Trước đây ta đi qua sa mạc, nay đến làng an toàn, tài sản không mất,” nên vui mừng, hoan hỷ. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo xem năm triền cái chưa xả ly như món nợ, bệnh tật, ngục tù, cảnh nô lệ, con đường sa mạc; khi năm triền cái được đoạn trừ, vị ấy như người thoát nợ, khỏi bệnh, ra tù, tự do, đến đất lành an ổn.

(Bốn tầng thiền)

—Sau khi đoạn trừ năm triền cái—những pháp làm ô nhiễm tâm, làm yếu trí tuệ—vị ấy ly dục, ly pháp bất thiện, chứng và trú Thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sinh, có tầm, có tứ. Vị ấy thấm nhuần, tẩm ướt, làm sung mãn, tràn đầy thân này với hỷ lạc do ly dục sinh, không một chỗ nào trên thân không được hỷ lạc ấy thấm nhuần. Này các Tỷ-kheo, như người hầu tắm giỏi hoặc học trò của anh ta, rắc bột tắm vào thau đồng, nhồi với nước, cục bột tắm thấm nước, trộn nước, ướt đều trong ngoài mà không chảy thành giọt; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm sung mãn, tràn đầy thân này với hỷ lạc do ly dục sinh, không một chỗ nào trên thân không được hỷ lạc ấy thấm nhuần.

—Lại nữa, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo diệt tầm và tứ, chứng và trú Thiền thứ hai, một trạng thái hỷ lạc do định sinh, không tầm, không tứ, nội tĩnh, nhất tâm. Vị ấy thấm nhuần, tẩm ướt, làm sung mãn, tràn đầy thân này với hỷ lạc do định sinh, không một chỗ nào trên thân không được hỷ lạc ấy thấm nhuần. Này các Tỷ-kheo, như hồ nước có nước dâng từ trong, không có lỗ chảy ra ở đông, tây, nam, bắc, và mưa lớn thỉnh thoảng rơi xuống, nước mát từ hồ phun ra, thấm nhuần, tẩm ướt, làm sung mãn, tràn đầy hồ với nước mát, không chỗ nào không được thấm; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm sung mãn, tràn đầy thân này với hỷ lạc do định sinh, không một chỗ nào trên thân không được hỷ lạc ấy thấm nhuần.

—Lại nữa, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ly hỷ, trú xả, chánh niệm, tỉnh giác, thân cảm lạc thọ mà các bậc Thánh gọi là “xả niệm lạc trú,” chứng và trú Thiền thứ ba. Vị ấy thấm nhuần, tẩm ướt, làm sung mãn, tràn đầy thân này với lạc thọ không hỷ, không một chỗ nào trên thân không được lạc thọ ấy thấm nhuần. Này các Tỷ-kheo, như trong hồ sen xanh, sen hồng, sen trắng, các sen mọc lên từ nước, lớn trong nước, không vượt khỏi nước, thấm nước mát từ gốc đến ngọn, không chỗ nào không được nước mát thấm; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm sung mãn, tràn đầy thân này với lạc thọ không hỷ, không một chỗ nào trên thân không được lạc thọ ấy thấm nhuần.

—Lại nữa, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đã cảm trước, chứng và trú Thiền thứ tư, không khổ, không lạc, xả niệm thanh tịnh. Vị ấy thấm nhuần toàn thân với tâm thuần tịnh, trong sáng, không một chỗ nào trên thân không được tâm thuần tịnh, trong sáng ấy thấm nhuần. Này các Tỷ-kheo, như người ngồi, quấn vải trắng từ đầu, không chỗ nào trên thân không được vải trắng che phủ; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo thấm nhuần toàn thân với tâm thuần tịnh, trong sáng, không một chỗ nào trên thân không được tâm ấy thấm nhuần.

(Ba Minh)

—Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyễn, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản, vị ấy hướng tâm đến Túc mạng minh. Vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ: một đời, hai đời, ba đời, bốn đời, năm đời, mười đời, hai mươi đời, ba mươi đời, bốn mươi đời, năm mươi đời, trăm đời, ngàn đời, trăm ngàn đời, nhiều kiếp hoại, nhiều kiếp thành, nhiều kiếp hoại và thành. Vị ấy nhớ rằng: “Tại đó, ta tên như thế này, dòng họ như thế này, giai cấp như thế này, thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ đến mức như thế này. Chết tại đó, ta sinh tại đây. Tại đây, ta tên như thế này, dòng họ như thế này, giai cấp như thế này, thọ khổ lạc như thế này, tuổi thọ đến mức như thế này.” Như vậy, vị ấy nhớ lại nhiều đời sống quá khứ cùng nét đại cương và chi tiết. Này các Tỷ-kheo, như người đi từ làng mình đến làng khác, rồi từ làng ấy về làng mình, nghĩ rằng: “Ta từ làng mình đến làng kia, tại đó ta đứng, ngồi, nói, im lặng như thế này. Từ làng kia, ta về làng mình”; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyễn, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản, hướng tâm đến Túc mạng minh, nhớ lại nhiều đời sống quá khứ cùng nét đại cương và chi tiết.

—Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyễn, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản, vị ấy hướng tâm đến Sinh tử minh. Với thiên nhãn thanh tịnh, siêu nhân, vị ấy thấy sự sống chết của chúng sinh, biết rõ rằng chúng sinh cao quý hay thấp hèn, đẹp đẽ hay thô xấu, may mắn hay bất hạnh đều do hạnh nghiệp của họ. Những ai làm ác hạnh về thân, lời, ý, phỉ báng bậc Thánh, theo tà kiến, tạo nghiệp theo tà kiến, sau khi thân hoại mạng chung, sinh vào cõi dữ, ác thú, địa ngục. Những ai làm thiện hạnh về thân, lời, ý, không phỉ báng bậc Thánh, theo chánh kiến, tạo nghiệp theo chánh kiến, sau khi thân hoại mạng chung, sinh vào cõi thiện, cõi trời. Như vậy, với thiên nhãn thanh tịnh, siêu nhân, vị ấy thấy sự sống chết của chúng sinh, biết rõ rằng chúng sinh cao quý hay thấp hèn, đẹp đẽ hay thô xấu, may mắn hay bất hạnh đều do hạnh nghiệp của họ. Này các Tỷ-kheo, như người đứng giữa hai ngôi nhà có cửa, thấy người ra vào, đi qua lại; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, với thiên nhãn thanh tịnh, siêu nhân, Tỷ-kheo thấy sự sống chết của chúng sinh, biết rõ rằng chúng sinh cao quý hay thấp hèn, đẹp đẽ hay thô xấu, may mắn hay bất hạnh đều do hạnh nghiệp của họ.

—Với tâm định tĩnh, thuần tịnh, trong sáng, không cấu nhiễm, không phiền não, nhu nhuyễn, dễ sử dụng, vững chắc, bình thản, vị ấy hướng tâm đến Lậu tận minh. Vị ấy biết như thật: “Đây là khổ,” “Đây là nguyên nhân của khổ,” “Đây là sự diệt khổ,” “Đây là con đường dẫn đến diệt khổ,” “Đây là các lậu hoặc,” “Đây là nguyên nhân của lậu hoặc,” “Đây là sự diệt lậu hoặc,” “Đây là con đường dẫn đến diệt lậu hoặc.” Nhờ biết và thấy như vậy, tâm vị ấy thoát khỏi dục lậu, hữu lậu, vô minh lậu. Khi đã giải thoát, vị ấy khởi tri kiến: “Ta đã giải thoát,” biết rằng: “Sinh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn tái sinh đời sau.” Này các Tỷ-kheo, như người đứng bên hồ nước trong, thuần tịnh, không cấu nhiễm trên núi lớn, thấy hến, sò, đá, sỏi, cá bơi qua lại hay đứng yên, nghĩ rằng: “Hồ nước này trong, thuần tịnh, không cấu nhiễm, đây là hến, sò, đá, sỏi, cá bơi qua lại hay đứng yên”; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo biết như thật: “Đây là khổ… Đây là con đường dẫn đến diệt lậu hoặc.” Nhờ biết và thấy như vậy, tâm vị ấy thoát khỏi dục lậu, hữu lậu, vô minh lậu. Khi đã giải thoát, vị ấy khởi tri kiến: “Ta đã giải thoát,” biết rằng: “Sinh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn tái sinh đời sau.”

(Bậc A-la-hán)

—Này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo như vậy được gọi là Sa-môn, Bà-la-môn, người đã tắm sạch, người đã biết và hiểu rõ, người có học, bậc Thánh, bậc A-la-hán.

—Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo được gọi là Sa-môn? Vị ấy đã làm dừng lại các ác, bất thiện pháp—những pháp ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, đáng sợ, mang lại khổ quả, hướng đến sinh, già, chết trong tương lai. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo là Sa-môn.

—Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo được gọi là Bà-la-môn? Vị ấy đã tống xuất ra ngoài các ác, bất thiện pháp—những pháp ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, đáng sợ, mang lại khổ quả, hướng đến sinh, già, chết trong tương lai. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo là Bà-la-môn.

—Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo đã tắm sạch? Vị ấy đã rửa sạch các ác, bất thiện pháp—những pháp ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, đáng sợ, mang lại khổ quả, hướng đến sinh, già, chết trong tương lai. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo đã tắm sạch.

—Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo đã biết và hiểu rõ? Vị ấy đã biết và hiểu rõ các ác, bất thiện pháp—những pháp ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, đáng sợ, mang lại khổ quả, hướng đến sinh, già, chết trong tương lai. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo đã biết và hiểu rõ.

—Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo có học? Vị ấy đã tiêu diệt các ác, bất thiện pháp—những pháp ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, đáng sợ, mang lại khổ quả, hướng đến sinh, già, chết trong tương lai. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo có học.

—Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo được gọi là bậc Thánh? Vị ấy đã làm xa lìa các ác, bất thiện pháp—những pháp ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, đáng sợ, mang lại khổ quả, hướng đến sinh, già, chết trong tương lai. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo được gọi là bậc Thánh.

—Này các Tỷ-kheo, thế nào là Tỷ-kheo được gọi là bậc A-la-hán? Vị ấy đã làm xa lìa các ác, bất thiện pháp—những pháp ô nhiễm, dẫn đến tái sinh, đáng sợ, mang lại khổ quả, hướng đến sinh, già, chết trong tương lai. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo là bậc A-la-hán.

Đức Thế Tôn thuyết giảng như vậy. Các Tỷ-kheo ấy hoan hỷ, tín thọ lời dạy của Đức Thế Tôn.