Tiểu Kinh Người Chăn Bò – Trung Bộ Kinh – Bài Kinh Số 34

Tôi nghe như vầy:

Một thời, Đức Thế Tôn ngự giữa các bộ lạc Vajjī (Bạt-kỳ) tại Ukkacela, trên bờ sông Hằng. Tại đây, Đức Thế Tôn gọi các Tỷ-kheo:
—Này các Tỷ-kheo!

—Thưa vâng, bạch Thế Tôn!

Các Tỷ-kheo ấy cung kính đáp lời Đức Thế Tôn. Đức Thế Tôn thuyết giảng như sau:

—Này các Tỷ-kheo, ngày xưa tại xứ Magadha (Ma-kiệt-đà), có một người chăn bò thiếu trí tuệ. Vào cuối tháng mùa mưa, trong mùa gặt hái, người ấy không quan sát bờ bên này sông Hằng, không quan sát bờ bên kia sông Hằng, đã đuổi đàn bò qua bờ bên kia tại Suvideha, nơi không có chỗ lội qua được. Này các Tỷ-kheo, đàn bò tụ lại giữa dòng sông Hằng, xô đẩy nhau và gặp tai họa ngay tại đó. Vì sao vậy? Này các Tỷ-kheo, vì người chăn bò ở Magadha ấy thiếu trí tuệ, vào cuối tháng mùa mưa, trong mùa gặt hái, không quan sát bờ bên này sông Hằng, không quan sát bờ bên kia sông Hằng, đã đuổi đàn bò qua bờ bên kia tại Suvideha, nơi không có chỗ lội qua được.

—Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, có những Sa-môn hay Bà-la-môn không khéo hiểu biết về đời này, không khéo hiểu biết về đời sau, không khéo hiểu biết về cảnh giới của Ma vương, không khéo hiểu biết về cảnh giới ngoài Ma vương, không khéo hiểu biết về cảnh giới của Tử thần, không khéo hiểu biết về cảnh giới ngoài Tử thần. Những ai nghĩ rằng cần phải nghe theo, cần phải tin tưởng vào những vị này, thì họ sẽ gặp bất hạnh và đau khổ lâu dài.

—Này các Tỷ-kheo, ngày xưa tại xứ Magadha, có một người chăn bò đầy trí tuệ. Vào cuối tháng mùa mưa, trong mùa gặt hái, sau khi quan sát bờ bên này sông Hằng, sau khi quan sát bờ bên kia sông Hằng, người ấy đuổi đàn bò qua bờ bên kia tại Suvideha, nơi có chỗ lội qua được. Người ấy trước tiên đưa những con bò đực già và bò đầu đàn đi qua. Những con này lội cắt ngang dòng sông Hằng và đến bờ bên kia an toàn. Sau đó, người ấy đưa những con bò đực lớn mạnh và những con bò đực đã được huấn luyện đi qua. Những con này lội cắt ngang dòng sông Hằng và đến bờ bên kia an toàn. Tiếp theo, người ấy đưa những con bò đực con lớn và bò cái con lớn đi qua. Những con này lội cắt ngang dòng sông Hằng và đến bờ bên kia an toàn. Rồi người ấy đưa những con bò con nhỏ và bò con còn bú đi qua. Những con này lội cắt ngang dòng sông Hằng và đến bờ bên kia an toàn. Này các Tỷ-kheo, ngày ấy thậm chí có một con bò con mới sinh, nhờ chạy theo mẹ, vừa chạy vừa kêu, cũng lội cắt ngang dòng sông Hằng và đến bờ bên kia an toàn. Vì sao vậy? Này các Tỷ-kheo, vì người chăn bò ở Magadha ấy đầy trí tuệ, vào cuối tháng mùa mưa, trong mùa gặt hái, đã quan sát bờ bên này sông Hằng, quan sát bờ bên kia sông Hằng, và đuổi đàn bò qua bờ bên kia tại Suvideha, nơi có chỗ lội qua được.

—Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, có những Sa-môn hay Bà-la-môn khéo hiểu biết về đời này, khéo hiểu biết về đời sau, khéo hiểu biết về cảnh giới của Ma vương, khéo hiểu biết về cảnh giới ngoài Ma vương, khéo hiểu biết về cảnh giới của Tử thần, khéo hiểu biết về cảnh giới ngoài Tử thần. Những ai nghĩ rằng cần phải nghe theo, cần phải tin tưởng vào những vị này, thì họ sẽ được hạnh phúc và an lạc lâu dài.

—Này các Tỷ-kheo, ví như những con bò đực già và bò đầu đàn đã lội cắt ngang dòng sông Hằng và đến bờ bên kia an toàn, cũng vậy, này các Tỷ-kheo, các Tỷ-kheo là bậc A-la-hán, đã đoạn trừ các lậu hoặc, tu hành viên mãn, việc cần làm đã làm xong, gánh nặng đã đặt xuống, mục đích đã đạt được, các kiết sử hữu đã hoàn toàn tận diệt, được giải thoát nhờ chánh trí. Những vị này, sau khi vượt qua dòng sông của Ma vương, đã đến bờ bên kia an toàn.

—Này các Tỷ-kheo, ví như những con bò đực lớn mạnh và bò đực được huấn luyện đã lội cắt ngang dòng sông Hằng và đến bờ bên kia an toàn, cũng vậy, này các Tỷ-kheo, các Tỷ-kheo sau khi đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, được hóa sinh, tại đó nhập Niết-bàn, không còn trở lại thế gian này nữa. Những vị này, sau khi vượt qua dòng sông của Ma vương, sẽ đến bờ bên kia an toàn.

—Này các Tỷ-kheo, ví như những con bò đực con lớn và bò cái con lớn đã lội cắt ngang dòng sông Hằng và đến bờ bên kia an toàn, cũng vậy, này các Tỷ-kheo, các Tỷ-kheo đã đoạn trừ ba kiết sử, làm suy giảm tham, sân, si, chứng quả Nhất lai, trở lại đời này một lần nữa rồi chấm dứt khổ đau. Những vị này, sau khi vượt qua dòng sông của Ma vương, sẽ đến bờ bên kia an toàn.

—Này các Tỷ-kheo, ví như những con bò con nhỏ và bò con còn bú đã lội cắt ngang dòng sông Hằng và đến bờ bên kia an toàn, cũng vậy, này các Tỷ-kheo, các Tỷ-kheo đã đoạn trừ ba kietsử, chứng quả Dự lưu, chắc chắn không rơi vào ác đạo, hướng đến giác ngộ. Những vị này, sau khi vượt qua dòng sông của Ma vương, sẽ đến bờ bên kia an toàn.

—Này các Tỷ-kheo, ví như con bò con mới sinh, nhờ chạy theo mẹ, vừa chạy vừa kêu, đã lội cắt ngang dòng sông Hằng và đến bờ bên kia an toàn, cũng vậy, này các Tỷ-kheo, các Tỷ-kheo hành theo pháp, hành theo niềm tin. Những vị này, sau khi vượt qua dòng sông của Ma vương, sẽ đến bờ bên kia an toàn.

—Này các Tỷ-kheo, Ta nay khéo hiểu biết về đời này, khéo hiểu biết về đời sau, khéo hiểu biết về cảnh giới của Ma vương, khéo hiểu biết về cảnh giới ngoài Ma vương, khéo hiểu biết về cảnh giới của Tử thần, khéo hiểu biết về cảnh giới ngoài Tử thần. Những ai nghĩ rằng cần phải nghe theo Ta, cần phải tin tưởng nơi Ta, thì họ sẽ được hạnh phúc và an lạc lâu dài.

Đức Thế Tôn thuyết giảng như vậy. Sau khi bậc Thiện Thệ giảng dạy như thế, bậc Đạo Sư lại nói thêm bài kệ:

Đời này và đời sau,
Bậc Trí khéo trình bày,
Cảnh giới Ma đạt được,
Cảnh Tử thần không đạt.
Bậc Chánh Giác, Trí Giả,
Biết rõ mọi thế giới,
Cửa bất tử rộng mở,
Đạt an ổn Niết-bàn.
Dòng Ma bị chặt ngang,
Nát tan và hư hoại,
Hãy sống tràn đầy hỷ,
Đạt an ổn Niết-bàn,
(Này các Tỷ-kheo).